Türkiye'de çok sayıda siyasi parti, 14 Mayıs 2023 tarihinde 13. Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminden önce aday seçim süreçlerinden geçti. TBMM'de temsil edilen en az 20 milletvekili ile temsil edilen ya da bir önceki genel seçimlerde oyların %5'ten fazlasını alan partiler doğrudan aday çıkarabildiler. Her iki kriteri de karşılamayan adayların 22-27 Mart 2023 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından en az 100.000 imza almaları gerekmekteydi.
Mevcut cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) genel başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhur İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıkladı. Cumhur İttifakı'nın diğer bileşenleri Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Büyük Birlik Partisi (BBP), Erdoğan'ın adaylığını destekledi.
Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Demokrat Parti'nin üyesi olduğu Millet İttifakı ve DEVA, GP ve SAADET dahil olmak üzere altı muhalefet partisinin kurduğu Altılı Masa'nın adayı 13 Şubat tarihinde yapılacak olan toplantıda kararlaştırması bekleniyordu. Ancak 2023 Kahramanmaraş depremleri nedeniyle toplantı ertelendi. Millet İttifakı aday belirleme toplantısını 2 Mart tarihinde gerçekleştirdi. 3 Mart tarihinde Meral Akşener, İYİ Parti GİK toplantısı sonrası yaptığı açıklamada 2 Mart'taki toplantıda Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı olarak Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığının onaylandığını açıkladı ve İYİ Parti'nin masadan ayrıldığını bildirdi. 3 gün sonra İYİ Parti, CHP ile yaptığı görüşmeler sonrası Altılı Masa'ya yeniden katıldı. Millet İttifakı, 6 Mart 2023 tarihinde Kemal Kılıçdaroğlu'nun ortak cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıkladı.
Diğer iki aday olan Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce ve ATA İttifakı'nın adayı Sinan Oğan da 100.000'den fazla imza alarak seçime yarışmaya aday gösterildi.
Cumhur İttifakı
9 Haziran 2022 tarihinde iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisi'nin lideri ve mevcut cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 seçimlerinde de aday olacağını açıkladı.
Erdoğan'ın adaylığı, Cumhur İttifakı'nın diğer üye partileri Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Büyük Birlik Partisi (BBP) tarafından destekleniyordu.
MHP lideri Devlet Bahçeli, Cumhur İttifakı adayının Erdoğan olacağını birden çok kez dile getirmişti. Bazı hukukçular ve muhalif siyasetçiler, 2014 ve 2018 seçimlerinde Erdoğan iki defa cumhurbaşkanı seçildiği için yasalara göre meclisin erken seçim kararı almadıkça bir defa daha aday olamayacağını belirtti.
Mustafa Şentop, Ersan Şen, Metin Feyzioğlu ve diğer bazı hukukçular, 2018'de başkanlık sistemine geçildiği için ve isim benzerliği dışında yeni bir makamın oluştuğunu ileri sürerek 2018'deki seçimin Erdoğan'ın ilk dönemi olduğunu söyledi. Freedom House'a göre Erdoğan, ilk dönemi erken sona erdiği için 2023'te yeni sistemde tekrar aday olma hakkına sahiptir.
Erdoğan'ın aday olamayacağını belirten hukukçular Anayasa'daki maksimum görev döneminin değiştirilmediğini ve bu durumda sistemlerin değil anayasasının baz alınması gerektiğini belirterek bu görüşe karşı çıkmaktadır.
Erdoğan'ın aday olmaması durumunda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar için de iktidarın ortak adayı olacağına dair spekülasyonlar yapıldı. Aynı şekilde Baykar Teknoloji Yönetim Kurulu başkanı Selçuk Bayraktar'ın da ortak aday olacağı iddia edildi. Bayraktar, bu iddiayı "bunlar tevatürden ibaret" diyerek reddetti.
26 Mart 2023 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan'ın adaylığı YSK tarafından oy biriliğiyle kabul edildi.
Millet İttifakı ve Altılı Masa
Ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Demokrat Parti'nin kurduğu Millet İttifakı ve bu ittifaka ek olarak Saadet Partisi, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi'nin de üyesi olduğu Altılı Masa, “ayrım ve rekabet görüntüsü vermemek” amacıyla birden çok aday çıkarmayacağı ve ortak bir adayda anlaşacağı kaydedildi.
Altılı Masa'nın 25 Ocak 2023'te yaptığı toplantıda cumhurbaşkanı adayının nasıl belirleneceği ilk kez konuşuldu.
Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Demokrat Parti'nin üyesi olduğu Millet İttifakı ve DEVA, GP ve SAADET dahil olmak üzere altı muhalefet partisinin kurduğu Altılı Masa'nın adayı 13 Şubat tarihinde yapılacak olan toplantıda kararlaştırması bekleniyordu. Ancak 2023 Kahramanmaraş depremleri nedeniyle toplantı ertelendi. 3 Mart tarihinde Meral Akşener, İYİ Parti GİK toplantısı sonrası yaptığı açıklamada 2 Mart'taki toplantıda Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı olarak Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığının onaylandığını açıkladı ve İYİ Parti'nin masadan ayrıldığını bildirdi. 3 gün sonra İYİ Parti, CHP ile yaptığı görüşmeler sonrası Altılı Masa'ya yeniden katıldı.
6 Mart 2023 tarihinde Millet İttifakı, Kemal Kılıçdaroğlu'nun ortak cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıkladı. 26 Mart 2023 tarihinde Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığı YSK tarafından oy biriliğiyle kabul edildi.
Kemal Kılıçdaroğlu
Şu anki ana muhalefet partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi içinde birden çok isim hakkında cumhurbaşkanı adayı olacağı konusunda iddialar ortaya atıldı. Parti lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığı, TBMM CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek gibi CHP'li milletvekilleri ve belediye başkanları tarafından desteklendi. Buna rağmen seçim anketlerine ve bazı taraflara göre Kılıçdaroğlu, CHP'den çıkacak olası adaylar arasında Erdoğan karşısında İmamoğlu ve Yavaş'a göre kazanma olasılığı en düşük isimdi. CHP'nin müttefiki İYİ Parti, Kılıçdaroğlu'nun adaylığına mesafeli yaklaşmaktadır.
İttifakın dışında, normal şartlarda Kılıçdaroğlu'nun adaylığını desteklemeyen Memleket Partisi'nin lideri Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu'nun aday olması durumunda seçimin 2. turunda Erdoğan karşısında Kılıçdaroğlu'nu destekleyeceklerini açıkladı. 4 Şubat 2023 tarihinde CHP genel merkezine "Ben Kemal, geliyorum!" yazılı pankart asılması sonrası genel merkez binasının yakınındaki karlı zemine "Kılıçdaroğlu aday olmasın" yazıldı. Aynı gün birkaç kişi elinde "Kılıçdaroğlu aday olmasın" yazılı pankartlarla genel merkez önüne giderek protesto yaptı ve gündeme girdi.
Emek ve Özgürlük İttifakı
TİP Genel Başkanı Erkan Baş ve HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığını destekleyecekleri yönünde beyanda bulundu. Ancak ittifak olarak henüz resmî bir açıklama yapılmadı.
2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan ve şu anda tutuklu durumdaki eski HDP eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, HDP yöneticileri ile yapılan adaylık görüşmesinde hukuki durumunun adaylık için uygun olmadığını söyledi.
Gazeteci İsmail Saymaz, eski BDP eş genel başkanı ve Diyarbakır büyükşehir belediye başkanı Gültan Kışanak ve eski AİHM yargıcı Rıza Türmen'in adaylık olasılığının olduğunu iddia etti.[65] Gültan Kışanak, kendisine cumhurbaşkanı adaylığı hakkında sorulan soruya, "Cumhurbaşkanlığı adaylığı ile ilgili süreç, partimiz HDP tarafından yürütülmektedir" dedi.
22 Mart 2023'te Emek ve Özgürlük İttifakı cumhurbaşkanı aday çıkarmayacağını açıkladı.
Milletvekilliği Aday Adaylıkları
Seçimler yaklaşırken siyasi partiler de Milletvekilliği adaylarını belirlemek üzere Aday Adaylarının başvurusunu almaya devam etmektedir.
Her bölge için ayrı başvuru alınırken her siyasi partide adaylık başvurusu alınan ücret değişkenlik göstermektedir. Bu konuda İYİ Partinin Kadın adaylara Pozitif ayrım gözeterek %50 indirim göstermesi Kadın adayların bu partiden adaylıklarının artmasına neden olmuştur.
Comments